Czym jest faktoring i kiedy warto z niego skorzystać?

Jak wynika z danych opublikowanych przez BIG InfoMonitor problem zaległych płatności jest zmorą polskich przedsiębiorców. Dotyczy około 5% biznesów, głównie z takich obszarów, jak sektor TSL i gospodarka odpadami. Sumaryczna kwota zadłużenia według stanu na luty 2025 sięga niemal 44 miliardów złotych. Firmy próbują odzyskać zaległe należności na wiele sposobów – wysyłając wezwania do zapłaty, kierując pozwy do sądu. Dobrym rozwiązaniem może okazać się też faktoring. Co to takiego i na czym polega faktoring wierzytelności?

Faktoring – co to takiego?

Z prawnego punktu widzenia faktoring stanowi umowę cesji wierzytelności. Przedsiębiorca, który sprzedał swój towar lub usługi kontrahentowi, zamiast samodzielnie dochodzić wierzytelności z tytułu faktury, przenosi zobowiązania na podmiot trzeci. To ta firma będzie dochodziła zapłaty świadczenia od dłużnika, w zamian wypłacając przedsiębiorcy kwotę odpowiadającą określonemu procentowi zobowiązania.

W konstrukcji faktoringu wyróżnia się trzy podmioty:

• Faktor – może być nim bank lub wyspecjalizowana firma faktoringowa, która skupuje wierzytelności swoich klientów,
• Faktorant – przedsiębiorca, który sprzedaje swoją wierzytelność faktorowi, jest wierzycielem dłużnika,
• Dłużnik – kontrahent faktora, który nabył od niego towar lub usługę. W zależności od rodzaju faktoringu może, ale nie musi wiedzieć o zawartej umowie między faktorantem a faktorem.

Jakie są rodzaje faktoringu?

Usługa faktoringu bazuje na umowie cesji wierzytelności, ale jej ostateczny kształt może przybrać różną postać, w zależności od ustaleń między stronami. Zakres praw i obowiązków określa umowa faktoringu.

Z punktu widzenia przedsiębiorcy najwygodniejszym rozwiązaniem jest faktoring pełny. Polega on na przejęciu przez faktora pełnej odpowiedzialności za zaciągnięte przez dłużnika zobowiązanie. Wierzyciel całkowicie pozbywa się problemu, ponieważ ewentualne problemy związane z wypłacalnością dłużnika lub wręcz przedawnieniem zobowiązania spoczywają na faktorze. Z kolei dłużnik otrzymuje zawiadomienie o zmianie wierzyciela i nowy numer rachunku do spłaty należności.

Mniej korzystnym modele usługi jest faktoring niepełny. Taka umowa przewiduje, że faktorant sprzeda zobowiązanie, które zostanie spłacone terminowo. W przeciwnym razie wierzyciel ma obowiązek zwrotu kwoty otrzymanej od faktora.

Typem usługi, która łączy faktoring pełny i niepełny, jest faktoring mieszany. Taka umowa przewiduje odpowiedzialność faktoranta za spłatę wierzytelności, ale do określonej wysokości. Innymi słowy, faktorowi przysługuje w tej samej wysokości regres o zwrot pieniędzy.

Większość umów faktoringu ma charakter jawny, ale wyróżnia się też umowy półjawne i tajne, w przypadku których dłużnik dowiaduje się o zmianie wierzyciela z opóźnieniem (zwykle w chwili skierowania przez faktora wezwania do zapłaty) lub nie dowiaduje się wcale.

W zależności od tego, kiedy faktorant otrzyma pieniądze od faktora, wyróżnia się też faktoring dyskontowy, zaliczkowy lub wymagalnościowy. Usługi faktoringu mogą być świadczone zarówno względem przedsiębiorców działających na rynku polskim, jak i transgranicznym. Trzeba pamiętać, że podział umów faktoringu ma bardzo praktyczny wydźwięk. Od tego, na jakich warunkach podpiszesz kontrakt, zależy ile, kiedy i czy otrzymasz pieniądze za fakturę.

Faktoring dla małych firm – dlaczego warto z niego skorzystać?

Usługi faktoringu zwykle są wybierane przez mniejsze firmy, które nie dysponują jeszcze zapasem środków, aby przetrwać okresowe przestoje w przepływie środków. Co zyskujesz, decydując się na faktoring?

1. Płynność finansowa i dostęp do środków – sprzedając wierzytelność, przedsiębiorca otrzymuje pieniądze, które może przeznaczyć na spłatę zaciągniętych zobowiązań lub rozwój,
2. Zaplecze finansowe i bezpieczeństwo – faktorowane faktury pozwalają zbudować poduszkę bezpieczeństwa, niezbędną do elastyczności operacyjnej i utrzymania się firmy w okresie zmniejszonego zapotrzebowania na towary lub usługi,
3. Brak kosztów związanych ze spłatą zobowiązania – korzystając z kredytów lub pożyczek, przedsiębiorca musi spłacić koszt finansowania w postaci odsetek. W przypadku faktoringu ten koszt nie występuje bezpośrednio (pośrednio jest nim marża faktora),
4. Łatwiejsza skalowalność – zależności od zapotrzebowania na środki do faktoringu można skierować wszystkie lub jedynie niektóre faktury,
5. Łatwiejsze zarządzanie wierzytelnościami – faktorant ceduje uciążliwy i czasochłonny proces dochodzenia wierzytelności na zewnętrzny podmiot, nie musi pamiętać o wzywaniu dłużnika do zapłaty i stresować się sporem sądowym,
6. Możliwość oferowania faktur z odroczonym terminem płatności – dzięki faktoringowi firma otrzymuje pieniądze od razu, ale jej kontrahent spłaca zadłużenie nawet po 90 dniach. Dla wielu przedsiębiorstw to wygodne rozwiązanie!
7. Faktoring nie obciąża zdolności kredytowej – w przypadku umów faktoringu nie stosuje się mechanizmów scoringu, charakterystycznych dla pożyczek i kredytów. Dla faktorów decydujące znaczenie mają wolumen faktur i wysokość zadłużenia, ale nie to, czy firma może pochwalić się pozytywną historią kredytową.

Warto też wspomnieć, że faktoring jest bezpieczny dla wierzyciela z punktu widzenia koniunktury. Zmiana stóp procentowych – istotnych dla wielu kredytobiorców – tutaj w mniejszym stopniu wpływa na wyższe koszty usługi, choć może oddziaływać na kwotę odzyskiwanej należności, jeśli ta jest indeksowana inflacją.

Czy faktoring dla firm to wyłącznie zalety – o czym trzeba pamiętać?

Zasadniczą wadą faktoringu jest cena usługi. Oblicza się ją indywidualnie, biorąc pod uwagę najczęściej wartość faktur oraz indywidualnie ustalony limit faktoringowy. Trzeba też pamiętać, że – w przypadku niepełnego modelu usługi – faktorant nie pozbywa się ryzyka związanego z niewypłacalnością dłużnika lub przedawnieniem roszczenia, choć znacząco upraszcza cały proces.

Ile kosztuje faktoring?

Cena faktoringu najczęściej jest określana jako suma kilku wartości:

• Prowizji przygotowawczej – opłata wstępna płacona rocznie i stanowiąca udział procentowy w limicie faktoringowym,
• Oprocentowanie – odsetki z tytułu finansowania faktury naliczane za okres finansowania faktury,
• Prowizja faktoringowa – naliczana od wartości brutto faktury.

Część faktorów nalicza też prowizję ubezpieczeniową, czyli udział klienta w składce ubezpieczeniowej zapewniającej ochronę z tytułu polisy na wypadek niewypłacalności dłużnika.

Chcesz założyć działalność gospodarczą, ale potrzebujesz pomocy i zależy Ci na niskich kosztach biznesu? Sprawdź ofertę Biura Hello! Zapewniamy wynajem biur wirtualnych w prestiżowych lokalizacjach, profesjonalną obsługę księgową oraz sprzedaż gotowych spółek.